20 sentyabr 1994-cü ildə Bakıda Gülüstan sarayında "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarındakı neftin birgə işlənməsi haqqında "məhsulun pay bölgüsü" tipli müqavilə imzalanmışdır. Müqavilə öz tarixi, siyasi və beynəlxalq əhəmiyyətinə görə "Əsrin müqaviləsi" adlandırılmışdır. 2001-ci ildə, 20 sentyabr gününün, Azərbaycan Neftçiləri Günü kimi qeyd olunması haqda qərar qəbul edilmişdir.
Azərbaycan neft geologiyasının veteranı Xoşbəxt Yusifzadə belə demişdir: " "Azəri", "Çıraq" və "Günəşli" yataqlarının mənimsənilməsi üçün respublikanın imkanları və müasir avadanlıqları yox idi. Problemi həll etməyin yalnız bir yolu var idi: dünyanın güclü şirkətlərinin, onların maddi-texniki potensialının Azərbaycana cəlb etməsi ... 20 sentyabr 1994-cü ildə Prezident Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə SOCAR və səkkiz ölkənin 11 böyük neft şirkətləri arasında təntənəli bir müqavilə imzalandı ... Bu müqavilə sonradan "Əsrin Müqaviləsi" adlandırıldı ... 20 sentyabr 1994-cü il milli neft sənayesi tarixinin ən parlaq səhifəsi oldu. Təsadüfi deyil ki, sonralar Prezident Heydər Əliyev öz fərmanı ilə bu tarixi "Neftçilər Günü" kimi əbədiləşdirdi."
"Əsrin müqaviləsi" həm ehtiyatların miqdarına, həm də qoyulan sərmayələrin həcminə görə dünyada bağlanan ən iri müqavilələrdən biri idi. Müqavilənin dəyəri 7.4 milyard ABŞ dolları (USD), təxmin edilən neft ehtiyat miqdarı isə 4 milyard barel təşkil edirdi.
1846-cı ildə Bakının Bibiheybət qəsəbəsində dünyada ilk dəfə mexanik üsulla neft quyusu qazılıb. Həmin quyunun dərinliyi 21 metr təşkil edirdi.
Mənbələr:
